Паллӑ ҫыравҫӑ, Шупашаар районӗнчи Тойтерек (унччен Чуралькасси) ялӗнче ҫуралса ӳснӗ Иван Илларионов (Иван Мучи) ҫуралнӑранпа авӑнӑн 29-мӗшӗнче 125 ҫул ҫитрӗ. Ҫавна май Л.В. Пучков ячӗллӗ Чӑрӑшкасси шкулӗнче вӗренекенсем Иван Мучи ҫинчен чылай тӗпчесе пӗлнӗ, унӑн кун-ҫулӗнчи паллӑ самантсемпе ҫывӑхрах паллашнӑ.
Шкулта чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Алина Никооаева пӗлтернӗ тӑрӑх, Иван Мучин пурнӑҫӗпе, ӗҫӗ-хӗлӗпе паллашма ҫыравҫӑн хӗрӗ Людмила Ивановна Фомина ҫемье архивӗнчи материалӗсене шкула парнелени пысӑк пулӑшу кӳрет. Вӗренекенсем 1928-мӗш ҫулхи, 1930-1940-мӗш ҫулсенчи «Капкӑн» журналсемпе (пичет кӑларӑмне шӑпах Иван Мучи никӗсленӗ) кӑсӑклансах паллашнӑ, ҫемьен сӑн ӳкерчӗкӗсен альбомне пӑхса тӗлӗннӗ, хайлавӗсене вуласа тишкернӗ.
«Иван Ивановичӑн пурӗ 113 псевдоним пулнӑ, вӗсен шутӗнче Утик, Хӑймала, Мами, Сӑнакан, Илтекен, Куракан... Халӑхра ӑста сатирик Иван Мучи тенипе асра юлнӑ», – тесе хыпарлать Алина Николаева.
Сӑмах май, ӗнер Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗнче сатирика асӑнса литература каҫӗ иртнӗ.
Паян, авӑн уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗнче сатирӑпа юмор каҫӗ иртӗ. Ӑна ҫыравҫӑ, «Капкӑн» сатира журналне никӗслекенӗ Иван Мучи ҫуралнӑранпа 125 ҫитнине халалланӑ. Мероприятие Чӑваш Енри профессионал ҫыравҫӑсен союзӗпе (ертӳҫи — Лидия Филиппова) пӗрле йӗркелеме палӑртнӑ. Литература каҫне ҫыравҫӑсем, чӑваш эстрада артисчӗсем, «Капкӑн» журналӑн редакторӗнче тата пичет кӑларӑмӗнче ӗҫленисем пухӑнӗҫ.
Иван Мучи Шупашкар районӗнчи Тойтирекре 1895 ҫулхи авӑнӑн 29-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Хусанти вӗрентекенсен семинарӗнче пӗлӳ илнӗ. Вӑл актер, тӗпчевҫӗ, литература тата театр критикӗ пулнӑ. Истори тата сатира прозин ӑсти тӗрлӗ жанрпа ӗҫленӗ май калавсем, фельетонсем, халапсем, шӳтсем, памфлетсем, юмахсем, репортажсем, очерксем ҫырнӑ. Унӑн тӗп кӑларӑмӗсем: «Кулӑшла калавсем», «Катка хыҫӗнчи этем», «Суйласа илнисем», «Хӗрлӗ кулӑш» т.ыт.те. Антон Чехов хайлавӗсене чӑвашла куҫарнӑ.
Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗнчи Литература каҫӗ 13 сехетре пуҫланӗ.
Шупашкар районӗнчи пульницӑра ӗҫлекен участокри врача кӑшӑлвируса хирӗҫ ӗҫсене кирлӗ пек пурнӑҫламаншӑн явап тыттарӗҫ. Кун пирки Роспотребнадзорӑн республикӑри управленийӗн ертӳҫин ҫумӗ Елена Прокопьева оперштабӑн ларӑвӗнче пӗлтернӗ. Аса илтерер: кӑшӑлвируспа кӗрешекен оперативлӑ штаб эрнекун ларӑва пухӑннӑччӗ.
Шупашкар районӗнчи пульницӑра ӗҫлекен тухтӑр кӑшӑлвирус тупса палӑртнӑ хыҫҫӑн профилактика ӗҫӗсене пурнӑҫлассипе ҫине тӑман. Чирлӗ ҫынпа хутшӑннӑ ҫынсене вӑл вӑхӑтра шута илмен тата COVID-19 анализне илме яма васкаман.
Направлени пулсан та анализ пама кайманнисем те пулнӑ пирӗн республикӑра. Ун пеккисен тӗлӗшпе иртнӗ эрнере икӗ протокол ҫырнӑ.
Вӑрмарти лавккасенчен пӗринче администратор маскӑсӑр ӗҫленӗ. Ун тӗлӗшпе те протокол ҫырнӑ.
Шупашкар районӗнчи Чаканар ялӗ ҫывӑхӗнчи пӗвере арҫын виллине тупнӑ. Ку авӑн уйӑхӗн 24-мӗшӗнче кӑнтӑрла пулнӑ.
Пӗвен юхса тухмалли пӑрӑхӗнче арҫын виллине курсан ҫынсем шыравпа ҫӑлав службине шӑнкӑравласа пӗлтернӗ. Ҫӑлавҫӑ гидротум тӑхӑнса пӑрӑха 10 метр шала кӗнӗ те арҫын виллине илсе тухнӑ. Халӗ ку ӗҫ тӗлӗшпе полици ӗҫлет, мӗн пулса иртнине уҫӑмлатаҫҫӗ.
Аса илтерер: нумаях пулмасть Вӑрнар районӗнчи нурӑс ялӗ ҫывӑхӗнчи пӗвере те арҫын виллине тупнӑ.
Ҫунана ҫулла, урапана хӗлле хатӗрлемелле. Паян ҫакӑн пирки «Газпром межрегионгаз Чебоксары» организаци ертӳҫи Кияметдин Мифтахутдинов аса илтернӗ. Вӑл журналистсене пресс-конференцие пхнӑ. Унта газ укҫипе парӑмлисем пирки сӑмах хускатнӑ.
Ӑшӑпа тивӗҫтерекен организацисен компани умӗнче парӑмлӑ тесе пӗлтерет пресс-конференцие хутшӑннӑ Валентина Багадерова журналист. Элӗк, Вӑрнар, Красноармейски, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри, Пӑрачкав, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Ҫӗмӗрле, Етӗрне районӗсен тата Улатӑр, Канаш, Шупашкар, Ҫӗмӗрле хулисенче парӑм виҫи уйрӑмах пысӑк иккен.
Чӑваш Енре респираторлӑ чирсемпе чирлекенсен шучӗ иртнӗ эрнере каллех йышланнӑ. Халӗ вӗсен шучӗ 6 пинрен иртнӗ.
Авӑн уйӑхӗн 14-20-мӗшӗсенче 6 385 ҫынӑнне «респираторлӑ чир» диагноз лартнӑ, ку вӑл унчченхи эрнеринчен 1 081 тӗслӗх, е 20,4 процент, нумайрах. Цифрӑсене Роспотребнадзорӑн республикӑри управленийӗнче пӗлтернӗ.
Чирлекенсем Шупашкарта уйрӑмах йышлӑ. Унта 4 308 ҫынна ҫак амак ернӗ. Иккӗмӗш вырӑнта – Ҫӗнӗ Шупашкар (305 ҫын чирлет), виҫҫӗмӗшӗнче — Шупашкар районӗ (268).
Ҫав вӑхӑтрах специалистсем ку цифрӑсенсен шикленме сӗнмеҫҫӗ. Авӑн уйӑхӗнче ҫулсерен ҫавӑн пек тесе ӗнентереҫҫӗ. Пӗлтӗрхи авӑн уйӑхӗн 16-22-мӗшӗсенче респираторлӑ чирпе 6 094 ҫын чирленӗ. Унтан чирлисен йышӗ чакма пуҫланӑ.
Авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Хыркасси ҫывӑхӗнче арҫын ача ток ҫапнӑран вилнӗ. Вӑл ЛЭП тӗревӗ ҫине хӑпарса кайнӑ. Шел те, ку инкекпе вӗҫленнӗ.
12 ҫулти арҫын ача ЛЭП ҫине мӗн тума хӑпарса кайни паллӑ мар. Вӑл пысӑк вольтлӑ пралуксене тытнӑ, ҫавӑнпа арҫын ача ток ҫапнипе вилнӗ.
Йӗрке хуралсисем вырӑна тӗрӗсленӗ, инкеке куракансенчен ыйтса пӗлнӗ. Халӗ кун тӗлӗшпе следстви умӗнхи тӗрӗслев иртет.
Вӑрӑран юлать, пушар вара нимӗн те хӑвармасть. Канмалли кунсенче ҫынсем мунча хыпса илнипе нумай шар кураҫҫӗ. Ҫакӑн пикри Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Енри Тӗп управленийӗ асӑрхаттарать. Ведомствӑн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, канмалли кунсенче мунчасем тӑтӑшах ҫунаҫҫӗ.
Авӑн уйӑхӗн 19-мӗшӗнче каҫхи 21 сехет тӗлӗнче Шупашкарти Калинин районӗнчи Айзман урамӗнчи ҫуртра пушар алхасма тытӑннӑ. Специалистсем мунча кӑмаки юсавсӑр пулнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Шупашкар районӗнчи Мӑн Карачура ялӗнче вырсарникун йывӑҫ мунча кӗлленнӗ. Ҫӗнӗ Шупашкарта та ҫав кун пӗрисен мунчи ҫуннӑ.
Ӗнер, авӑн уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, Шупашкар районӗнчи Кӑшавӑш ялӗнче ҫурт ҫуннӑ. Ку кӑна мар, ҫунма тытӑнсан унта темӗн сирпӗннӗ.
Иртен-ҫӳрен ҫав кун 18 сехет те 50 минутра пӗр пӳрт ҫунма пуҫланине асӑрханӑ. Вӗсем пушарнӑйсем патне шӑнкӑравланӑ, лешсем хӑвӑртах ҫитнӗ.
Ҫулӑм ҫурт ҫинчен хуралтӑсем ҫине те куҫнӑ. Пушар вӑхӑтӗнче пӳртре темӗн сирпӗннӗ, унтан ҫурт ишӗлсе аннӑ.
Юрать, ҫав вӑхӑтра хуҫисем килте пулман, вӗсем ӗҫе кайнӑ. Пушарта ҫынсем шар курман. Ҫуртан вара нимӗн те юлман.
Авӑнӑн 13-мӗшӗнче ҫӗрле Муркаш районӗнчи Иштерек ялӗнче пушар алхаснӑ. Инкек 32 ҫулти арҫыннӑн кил-хуҫалӑхӗнче пулнӑ.
Пушар сарая, утӑ упрамалли вырӑна сиенлетнӗ. Инкеклӗ лару-тӑру министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, килти выльӑх-чӗрлӗхе ҫӑлма май килнӗ: 10 сурӑха, пӗр ӗненепе пӑрӑва урама илсе тухнӑ.
Ӗнер Красноармейски районӗнчи Кайри Карӑк ялӗнче те пушар пулнӑ. Унта мунча ҫуннӑ. Шупашкар районӗнчи Апаш ялӗнче вара пушара пула выльӑх-чӗрлӗх тӗп пулнӑ.
+3.3 °C